[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wszystkie ambicje przelał na pierworodnego syna zapewnił mu wszechstronne wykształcenie
w domu, po czym skierował zaledwie szesnastoletniego Johanna na uniwersyteckie studia
prawnicze w Lipsku. Kierunek ten niezbyt pociągał przyszłego poetę. Czas studiów poświęcił
on raczej na poznawanie wielkomiejskiego życia. Jego prawdziwą pasją stał się teatr, regular-
nie bywał na przedstawieniach. Przeżył także pierwszy ze swych licznych romansów, a towa-
rzyszące mu cierpienia i rozterki przyczyniły się do powstania najwcześniejszych utworów
Goethego: wierszy i prób dramatycznych.
W 1768 roku poeta, ciężko chory, musiał przerwać studia i wrócić na kurację do rodzinne-
go miasta. Po powrocie do zdrowia, na wyrazne życzenie ojca kontynuował naukę na uniwer-
sytecie w Strasburgu. Tam zetknął się z Johannem Gotfriedem Herderem ( 1744 - 1803 ),
którego poglądy skierowały uwagę młodego poety na przeszłość Niemiec i piękno pieśni lu-
dowych. Wtedy narodził się inspirowany twórczością Szekspira dramat Gotz von Berlichin-
gen i, kontynuowany przez dziesięciolecia, pomysł dzieła o Fauście. Goethe przeżył także
kolejną miłość - do córki wiejskiego pastora z Sesenheim, Fryderyki Brion. Uczucie to za-
owocowało pięknymi lirykami - pieśniami sesenheimskimi . Kiedy ukończył studia w 1771
roku, był już dość znanym poetą.
Wbrew własnym chęciom podjął Goethe praktykę adwokacką w Wetzlarze, toteż bardziej
niż praca w sądzie zajmowała go twórczość literacka i nowa, nieszczęśliwa miłość do Char-
lotty Buff Kilkumiesięczny pobyt w tej miejscowości zaowocował Cierpieniami młodego
Wertera, powieścią, której fabuła jest literackim przetworzeniem autentycznych przeżyć auto-
ra.
Tą powieścią, obok wczesnych poematów, dramatów i wierszy, współtworzył Goethe pre-
romantyczny nurt literatury niemieckiej okresu Burzy i Naporu ( Sturm und Drang ), przy-
padającej na lata 70- te i 80- te XVIII wieku. Z czasem autor Fausta stał się jego głównym
przedstawicielem. Nazwa nurtu pochodzi od tytułu dramatu F. M. Klingera. Twórcy tego kie-
runku w literaturze niemieckiej (F. G. Klopstock, G. E. Lessing, R. Lenz, L. Wagner, F.
Schiller), inspirowani myślą J. J. Rousseau i J. G. Herdera, szukali w sztuce nowych wartości.
Sprzeciwowi wobec klasycyzmu towarzyszyło przekonanie, że zródłem prawdziwej poezji
jest twórczość ludowa, pierwotna. Za taką uznali dzieła Homera, Szekspira, Biblię i pieśni
ludowe. yródłem inspiracji stała się dla nich narodowa przeszłość historyczna, pojmowana
jako wartość patriotyczna w dobie rozbicia i osłabienia Niemiec. Walczyli w swych utworach
o zrównanie wszystkich stanów (sami pochodzili głównie z mieszczaństwa) i sprawiedliwość
społeczną. Przekonani, że należy skupiać się w twórczości na przeżyciach wewnętrznych i
intuicji, wynieśli na piedestał jednostkę - zbuntowaną, niezwykłą, nieprzeciętną, o bogatym
życiu wewnętrznym1. Cierpienia młodego Wertera doskonale wpisały się w ten nurt literacki,
stanowiąc jego ukoronowanie.
W 1775 roku poeta podjął decyzję, która miała zaważyć na całym jego dalszym życiu:
przyjął zaproszenie na dwór księcia Karola Augusta w Weimarze, zwanym pózniej niemiec-
kimi Atenami . Pozostał tam bowiem aż do swej śmierci 22 marca 1832 roku, czyli na ponad
1
Por. O. Dobijanka Witczekowa, Wstęp [do:] J. W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera, Wrocław
1971, s. IX X.
68
pół wieku. W tym okresie Goethe odrzucił poetykę preromantyczną i stał się najwybitniej-
szym twórcą niemieckiego i europejskiego klasycyzmu. Napisał liczne dramaty (Torquato
Tasso, Ifigenia w Taurydzie), liryki, pieśni, ballady, eposy. Po Cierpieniach młodego Wertera
stworzył kilka jeszcze powieści, m. in. Lata nauki Wilhelma Meistra i Powinowactwa z wy-
boru. Tworzył opowiadania i opisy podróży, a także pisma estetyczne i naukowe (z dziedziny
przyrodoznawstwa). Do końca życia pracował nad Faustem, monumentalnym dziełem, su-
mującym jego poglądy i doświadczenia życiowe oraz artystyczne, wydanym w całości dopie-
ro po śmierci poety.
Goethe nie związał się na stałe z żadnym nurtem literackim, stąd trudności z klasyfikacją
jego dzieła. Jego ogromny dorobek obejmuje ponad sto tomów. W okresie weimarskim
poeta stał się autorytetem literackim, postacią niemalże czczoną przez wielbicieli jego pisar-
stwa. Nasz Adam Mickiewicz w 1829 roku złożył mu hołd, odwiedzając twórcę w Weimarze
w osiemdziesięciolecie jego urodzin. Na pamiątkę tego spotkania otrzymał od autora Fausta,
gęsie pióro - symbol talentu literackiego2.
Goethe podejmował w swej twórczości najważniejsze problemy jego czasów. Stał się
przywódcą duchowym licznych pisarzy i rzeszy czytelników. Także i współcześnie jest
uznawany za najwybitniejszego pisarza niemieckiego przełomu XVIII i XIX wieku dzięki
uniwersalizmowi swego dzieła.
Jak powstawały Cierpienia młodego Wertera?
Autobiograficzne wątki powieści.
Czerpanie materii literackiej z własnych przeżyć było zgodne z duchem epoki preroman-
tycznej. Zwłaszcza, gdy temat stanowiła miłość. Goethe już jako młodziutki student, zako-
chany po raz pierwszy, wylewnie opisywał swe uniesienia miłosne w listach do przyjaciół, na [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl fopke.keep.pl
wszystkie ambicje przelał na pierworodnego syna zapewnił mu wszechstronne wykształcenie
w domu, po czym skierował zaledwie szesnastoletniego Johanna na uniwersyteckie studia
prawnicze w Lipsku. Kierunek ten niezbyt pociągał przyszłego poetę. Czas studiów poświęcił
on raczej na poznawanie wielkomiejskiego życia. Jego prawdziwą pasją stał się teatr, regular-
nie bywał na przedstawieniach. Przeżył także pierwszy ze swych licznych romansów, a towa-
rzyszące mu cierpienia i rozterki przyczyniły się do powstania najwcześniejszych utworów
Goethego: wierszy i prób dramatycznych.
W 1768 roku poeta, ciężko chory, musiał przerwać studia i wrócić na kurację do rodzinne-
go miasta. Po powrocie do zdrowia, na wyrazne życzenie ojca kontynuował naukę na uniwer-
sytecie w Strasburgu. Tam zetknął się z Johannem Gotfriedem Herderem ( 1744 - 1803 ),
którego poglądy skierowały uwagę młodego poety na przeszłość Niemiec i piękno pieśni lu-
dowych. Wtedy narodził się inspirowany twórczością Szekspira dramat Gotz von Berlichin-
gen i, kontynuowany przez dziesięciolecia, pomysł dzieła o Fauście. Goethe przeżył także
kolejną miłość - do córki wiejskiego pastora z Sesenheim, Fryderyki Brion. Uczucie to za-
owocowało pięknymi lirykami - pieśniami sesenheimskimi . Kiedy ukończył studia w 1771
roku, był już dość znanym poetą.
Wbrew własnym chęciom podjął Goethe praktykę adwokacką w Wetzlarze, toteż bardziej
niż praca w sądzie zajmowała go twórczość literacka i nowa, nieszczęśliwa miłość do Char-
lotty Buff Kilkumiesięczny pobyt w tej miejscowości zaowocował Cierpieniami młodego
Wertera, powieścią, której fabuła jest literackim przetworzeniem autentycznych przeżyć auto-
ra.
Tą powieścią, obok wczesnych poematów, dramatów i wierszy, współtworzył Goethe pre-
romantyczny nurt literatury niemieckiej okresu Burzy i Naporu ( Sturm und Drang ), przy-
padającej na lata 70- te i 80- te XVIII wieku. Z czasem autor Fausta stał się jego głównym
przedstawicielem. Nazwa nurtu pochodzi od tytułu dramatu F. M. Klingera. Twórcy tego kie-
runku w literaturze niemieckiej (F. G. Klopstock, G. E. Lessing, R. Lenz, L. Wagner, F.
Schiller), inspirowani myślą J. J. Rousseau i J. G. Herdera, szukali w sztuce nowych wartości.
Sprzeciwowi wobec klasycyzmu towarzyszyło przekonanie, że zródłem prawdziwej poezji
jest twórczość ludowa, pierwotna. Za taką uznali dzieła Homera, Szekspira, Biblię i pieśni
ludowe. yródłem inspiracji stała się dla nich narodowa przeszłość historyczna, pojmowana
jako wartość patriotyczna w dobie rozbicia i osłabienia Niemiec. Walczyli w swych utworach
o zrównanie wszystkich stanów (sami pochodzili głównie z mieszczaństwa) i sprawiedliwość
społeczną. Przekonani, że należy skupiać się w twórczości na przeżyciach wewnętrznych i
intuicji, wynieśli na piedestał jednostkę - zbuntowaną, niezwykłą, nieprzeciętną, o bogatym
życiu wewnętrznym1. Cierpienia młodego Wertera doskonale wpisały się w ten nurt literacki,
stanowiąc jego ukoronowanie.
W 1775 roku poeta podjął decyzję, która miała zaważyć na całym jego dalszym życiu:
przyjął zaproszenie na dwór księcia Karola Augusta w Weimarze, zwanym pózniej niemiec-
kimi Atenami . Pozostał tam bowiem aż do swej śmierci 22 marca 1832 roku, czyli na ponad
1
Por. O. Dobijanka Witczekowa, Wstęp [do:] J. W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera, Wrocław
1971, s. IX X.
68
pół wieku. W tym okresie Goethe odrzucił poetykę preromantyczną i stał się najwybitniej-
szym twórcą niemieckiego i europejskiego klasycyzmu. Napisał liczne dramaty (Torquato
Tasso, Ifigenia w Taurydzie), liryki, pieśni, ballady, eposy. Po Cierpieniach młodego Wertera
stworzył kilka jeszcze powieści, m. in. Lata nauki Wilhelma Meistra i Powinowactwa z wy-
boru. Tworzył opowiadania i opisy podróży, a także pisma estetyczne i naukowe (z dziedziny
przyrodoznawstwa). Do końca życia pracował nad Faustem, monumentalnym dziełem, su-
mującym jego poglądy i doświadczenia życiowe oraz artystyczne, wydanym w całości dopie-
ro po śmierci poety.
Goethe nie związał się na stałe z żadnym nurtem literackim, stąd trudności z klasyfikacją
jego dzieła. Jego ogromny dorobek obejmuje ponad sto tomów. W okresie weimarskim
poeta stał się autorytetem literackim, postacią niemalże czczoną przez wielbicieli jego pisar-
stwa. Nasz Adam Mickiewicz w 1829 roku złożył mu hołd, odwiedzając twórcę w Weimarze
w osiemdziesięciolecie jego urodzin. Na pamiątkę tego spotkania otrzymał od autora Fausta,
gęsie pióro - symbol talentu literackiego2.
Goethe podejmował w swej twórczości najważniejsze problemy jego czasów. Stał się
przywódcą duchowym licznych pisarzy i rzeszy czytelników. Także i współcześnie jest
uznawany za najwybitniejszego pisarza niemieckiego przełomu XVIII i XIX wieku dzięki
uniwersalizmowi swego dzieła.
Jak powstawały Cierpienia młodego Wertera?
Autobiograficzne wątki powieści.
Czerpanie materii literackiej z własnych przeżyć było zgodne z duchem epoki preroman-
tycznej. Zwłaszcza, gdy temat stanowiła miłość. Goethe już jako młodziutki student, zako-
chany po raz pierwszy, wylewnie opisywał swe uniesienia miłosne w listach do przyjaciół, na [ Pobierz całość w formacie PDF ]