[ Pobierz całość w formacie PDF ]
mi adoras virinojn! Ili estas la diinoj de mia koro kaj vivo &
Diinoj, da kiuj vi havas sufiçe multe.
Ju pli da objektoj de amo homo havas, mia kuzino, des
60
MARTA
eLIBRO
pli li amas & Ili estas ekzercoj, kaj nur per ekzercoj la koro
atingas tiun forton, tiun fajron, kiu &
Estas jam sufiçe, Aleçjo, interrompis la mastrino jam
kun viva kaj videbla malkontenteco, vi scias bone, kiel min
mal¸ojigas la direkto de via menso kaj koro &
Kuzino! Kuzineto! Kuzinjo! Amen! Pro Dio, diru jam
amen! ekkriis la juna homo, forÿovante sin kune kun la
se¸o, sur kiu li sidis, kaj kunmetante la manojn kvazaû por
pre¸o; por bela buÿeto de virino nenio malpli konvenas ol
prediko &
Se mi estus vere bona fratino, mi parolus al vi predikojn
de matene ¸is vespere &
Kaj vi farus nenion bonan, fratineto. Prediko devas esti
mallonga: simple regulo, prenita el la le¸oj moralaj, filozofiaj,
artismaj. Nu, rakontu al mi pli bone ion pri tiu nigrokula nim-
fo, kiu certe meritas pli bonan sorton, ol sidaçadon super via
Jadvinjo.
Nu, pli bone, vive respondis la mastrino, diru al mi,
kial en çi tiu tempo de la tago vi estas çi tie?
Kie do mi devus esti, se ne çe viaj piedetoj, kara kuzino?
En la oficejo, mallonge respondis Mario Rudzinska.
La juna homo faris sopiran ¸emon, interfingrigis la manojn
kaj klinis la kapon sur la bruston.
En la oficejo! li diris mallaûte, ho, Marinjo, kiel kru-
ela do vi estas! Çu mi estas haringo? diru al mi, çu mi efekti-
ve estas simila al haringo?
Elparolante çi tiun demandon, la homo de eterna ridado
levis la kapon kaj rigardis la mastrinon per tiel lar¸e malfer-
mitaj okuloj, kun tiel komika esprimo de plendo, ofendi¸o kaj
mirego, ke Mario ne povis sin deteni de preskaû laûta rido.
61
MARTA
eLIBRO
Tamen baldaû seriozeco anstataûis çe ÿi la momentan ga-
jecon.
Vi ne estas haringo, ÿi diris, rigardante la laboron, kiun
ÿi tenis en la mano, verÿajne pro timo, ke ÿi denove ne ridu,
vi ne estas haringo, sed vi estas &
Mi ne estas haringo! ekkriis la juna homo, profunde
ekspirante, kvazaû post granda timegi¸o, dank al Dio, mi
ne estas haringo! kaj çar mi ne estas tia, estas do afero tute
simpla, ke mi ne povas la tutajn tagojn sufoki¸i en la oficejo,
kiel haringo en la barelo &
Sed vi estas homo kaj vi devas ja unu fojon jam pli seri-
oze pripensi la vivon kaj ¸iajn taskojn. Çu oni povas tiel kon-
stante faradi facilanimaîojn kaj kuradi post diinoj? Estas efek-
tive doma¸e pri via bona koro, kiun vi ja havas, kaj pri viaj
kapabloj, kiuj ja ankaû ne mankas al vi. Se pasos ankoraû kel-
ke da jaroj da tia vivo, vi fari¸os unu el tiuj homoj sen celo,
sen okupo, sen estonteco, da kiuj ni sen tio havas jam tro
multe &
xi haltis, kaj kun esprimo de vera mal¸ojo ÿi mallevis la
viza¸on al la laboro. La juna homo elrekti¸is kaj diris kun
soleneco:
Amen! La prediko estis longa, oni tamen ne povas mal-
konfesi en ¸i kelkan esencon moralan, kaj banita en ¸i, kiel
spongo trempita en larmoj, mia koro falas al viaj piedoj, kara
kuzino!
Aleçjo! diris la mastrino levi¸ante, hodiaû vi estas
ankoraû pli malprudenta ol ordinare & mi ne povas plu in-
terparoli kun vi; iru al la oficejo, kaj mi iros en la kuirejon!
Fratineto! Marinjo! en la kuirejon! fi donc! c est mauvais
genre! La edzino de literaturisto en la kuirejon! ÿia edzo eble
62
MARTA
eLIBRO
skribas pri la poezieco, kiu estas deviga por virino, kaj ÿi iras
en la kuirejon!
Tion dirante, li levi¸is kaj kun etenditaj brakoj rigardis la
forirantan virinon.
Fratino! li ekkriis ankoraû unu fojon, Mario! ha, ne
forlasu min!
Mario ne returni¸is kaj estis jam apud la pordo de la an-
taûçambro. Tiam la juna homo alsaltis al ÿi kaj kaptis ÿian
manon.
Çu vi koleras min, Marinjo? Çu vi efektive koleras min?
Nu, hontu! Çesu! Çu mi volis vin ofendi? Çu vi ne scias, ke mi
vin amas, kiel samgepatran, plej karan fratinon? Marinjo! Nu,
ekrigardu min! Kion do mi estas kulpa, ke mi estas juna? Mi
pliboni¸os, vi vidos, mi nur antaûe iom maljuni¸u! Dirante
çion çi tion, li kisadis la manojn de la juna virino, kaj lia fizio-
nomio prezentadis tian esprimon de interligitaj aû rapide sin
reciproke sekvantaj plendo, facilanimeco, mal¸ojo, senteme-
co, plaçemeco, ke, rigardante ¸in, oni povis ridi, aû foriri, le-
vante la ÿultrojn, sed koleri tiun granda¸an infanon oni ab-
solute ne povis. Tial ankaû Mario Rudzinska, batalante mo-
menton kontraû la karesoj kaj la pardonpetoj de la kuzo, finis
per rideto.
Kiom multe mi donus por tio, ke vi povu ÿan¸i¸i, Aleç-
jo &
Kiom multe mi donus por tio, ke mi povu ÿan¸i¸i, Ma-
rinjo! sed & la natura karaktero ne estas servanto, ¸i la lupon
en la arbaron & tiras &
Dirante la lastan vorton, li kuntiri¸is kiel infano, kiu ne-
kura¸e esprimas sian deziron, kaj la montran fingron li eten-
dis al la pordo de la kabineto.
63
MARTA
eLIBRO
Çu denove? diris Mario, metante sian manon sur la
anson de la pordo.
Jam eç unu vorton mi ne diros plu pri tiu nigrokula di-
ino, kiun, kiel mi vidas, vi simile al an¸elo gardanto ÿirmas
per flugiloj de pia prizorgado! ekkriis Aleçjo, kaptante de-
nove la manon de la kuzino; sed vi prezentos min al ÿi, fra-
tineto? Çu ne vere, vi prezentos?
Mi ne havas eç la plej malgrandan intencon, respon-
dis Mario.
Mia kara! mia çarma! mia sola! prezentu min al ÿi, kiam
ÿi eniros çi tien! Diru: jen estas mia frato, modelo de çiuj ecoj
kaj perfekteco, knabo bona &
Kaj samtempe granda sentaûgulo!
Kun la lastaj vortoj Mario eliris el la salono, Aleçjo staris
momenton apud la pordo, kvazaû ÿanceli¸ante, çu li devas
resti aû iri post la kuzino, poste li sin turnis sur la kalkano,
stari¸is antaû la spegulo, ¸ustigis la kravaton kaj frizon, ek-
murmuretis kanteton, çesis murmureti, sur la fingroj de la
piedoj aliris al la pordo de la kabineto kaj, iom forÿovinte la
pordokurtenon, almetis la orelon al la pordo. Malantaû la
pordo oni aûdis la voçon de la malgranda Jadvinjo:
L imparfait du subjonctif! mi forgesis, kiel oni devas skri-
bi la trian personon. De kia verbotempo, sinjorino, oni deve-
nigas l imparfait du subjonctif?
Respondo venis ne tuj. Oni aûdis transturnadon de la fo-
lietoj de libro. Videble la instruistino serçis en libro la respon-
don, kiun ÿi devis doni al sia instruatino.
Du passé défini de l indicatif, diris Marta post momen-
to.
Aleçjo rekti¸is, levis supren la okulojn kaj mallaûte ripetis:
64
MARTA
eLIBRO
De l in-di-ca-tif! kia an¸ela voçeto!
En la kabineto denove regis silento. La lernantino videble
estis okupita por skribado, kaj nur post kelka tempo ÿi lasis
sin denove aûdi:
Batau! mi ne scias, sinjorino, kiel oni skribas bateau. E-a-
u aû a-u?
Estis nenia respondo, la instruistino silentis.
Ho! diris Aleçjo al si mem, iel malfacile iras la afe-
ro çe mia diino! videble ÿi ne scias, kion respondi al la deman-
do de tiu malgranda sa¸ulaçino & aû eble ÿi revas & ha!
Sur la fingroj de la piedoj li foriris de la pordo kaj stari¸is
çe la fenestro; sed apenaû li ekrigardis tra la vitro sur la mul-
tehoman kaj multemovan straton, li ekkriis:
Kion mi vidas! fraûlino Malvino jam tiel frue estas en la
urbo. Mi kuras, flugas, rapidas!
Tion dirante, li efektive kuris al la pordo kaj, malferman-
te ¸in per forta puÿo, renkonti¸is okulo al okulo kun Mario,
kiu revenis en la salonon.
Pro Dio, diris la mastrino, retirante sin al la antaû-
çambro, kien do vi tiel flugas? Çu al la oficejo?
Mi vidis tra la fenestro fraûlinon Malvinon, respondis
la juna homo, rapide surmetante la palton, ÿi iris al la placo
de Krasinski, certe al la magazenoj, por fari açetojn. Mi devas
ja tie nepre esti kun ÿi &
Çu vi timas, ke fraûlino Malvino eble elspezos tro mul-
te da mono, se vi ÿin ne prizorgos? &
La mono estas nenio! sed peceton de sia koro ÿi povas
perdi en la vojo. ¯is revido, Marinjo & salutu de mi la nigro-
kulan diinon &
La lastajn vortojn li elparolis jam sur la ÿtuparo.
65
MARTA
eLIBRO
Pli-malpli unu horon poste Marta eniris en sian çambre- [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl fopke.keep.pl
mi adoras virinojn! Ili estas la diinoj de mia koro kaj vivo &
Diinoj, da kiuj vi havas sufiçe multe.
Ju pli da objektoj de amo homo havas, mia kuzino, des
60
MARTA
eLIBRO
pli li amas & Ili estas ekzercoj, kaj nur per ekzercoj la koro
atingas tiun forton, tiun fajron, kiu &
Estas jam sufiçe, Aleçjo, interrompis la mastrino jam
kun viva kaj videbla malkontenteco, vi scias bone, kiel min
mal¸ojigas la direkto de via menso kaj koro &
Kuzino! Kuzineto! Kuzinjo! Amen! Pro Dio, diru jam
amen! ekkriis la juna homo, forÿovante sin kune kun la
se¸o, sur kiu li sidis, kaj kunmetante la manojn kvazaû por
pre¸o; por bela buÿeto de virino nenio malpli konvenas ol
prediko &
Se mi estus vere bona fratino, mi parolus al vi predikojn
de matene ¸is vespere &
Kaj vi farus nenion bonan, fratineto. Prediko devas esti
mallonga: simple regulo, prenita el la le¸oj moralaj, filozofiaj,
artismaj. Nu, rakontu al mi pli bone ion pri tiu nigrokula nim-
fo, kiu certe meritas pli bonan sorton, ol sidaçadon super via
Jadvinjo.
Nu, pli bone, vive respondis la mastrino, diru al mi,
kial en çi tiu tempo de la tago vi estas çi tie?
Kie do mi devus esti, se ne çe viaj piedetoj, kara kuzino?
En la oficejo, mallonge respondis Mario Rudzinska.
La juna homo faris sopiran ¸emon, interfingrigis la manojn
kaj klinis la kapon sur la bruston.
En la oficejo! li diris mallaûte, ho, Marinjo, kiel kru-
ela do vi estas! Çu mi estas haringo? diru al mi, çu mi efekti-
ve estas simila al haringo?
Elparolante çi tiun demandon, la homo de eterna ridado
levis la kapon kaj rigardis la mastrinon per tiel lar¸e malfer-
mitaj okuloj, kun tiel komika esprimo de plendo, ofendi¸o kaj
mirego, ke Mario ne povis sin deteni de preskaû laûta rido.
61
MARTA
eLIBRO
Tamen baldaû seriozeco anstataûis çe ÿi la momentan ga-
jecon.
Vi ne estas haringo, ÿi diris, rigardante la laboron, kiun
ÿi tenis en la mano, verÿajne pro timo, ke ÿi denove ne ridu,
vi ne estas haringo, sed vi estas &
Mi ne estas haringo! ekkriis la juna homo, profunde
ekspirante, kvazaû post granda timegi¸o, dank al Dio, mi
ne estas haringo! kaj çar mi ne estas tia, estas do afero tute
simpla, ke mi ne povas la tutajn tagojn sufoki¸i en la oficejo,
kiel haringo en la barelo &
Sed vi estas homo kaj vi devas ja unu fojon jam pli seri-
oze pripensi la vivon kaj ¸iajn taskojn. Çu oni povas tiel kon-
stante faradi facilanimaîojn kaj kuradi post diinoj? Estas efek-
tive doma¸e pri via bona koro, kiun vi ja havas, kaj pri viaj
kapabloj, kiuj ja ankaû ne mankas al vi. Se pasos ankoraû kel-
ke da jaroj da tia vivo, vi fari¸os unu el tiuj homoj sen celo,
sen okupo, sen estonteco, da kiuj ni sen tio havas jam tro
multe &
xi haltis, kaj kun esprimo de vera mal¸ojo ÿi mallevis la
viza¸on al la laboro. La juna homo elrekti¸is kaj diris kun
soleneco:
Amen! La prediko estis longa, oni tamen ne povas mal-
konfesi en ¸i kelkan esencon moralan, kaj banita en ¸i, kiel
spongo trempita en larmoj, mia koro falas al viaj piedoj, kara
kuzino!
Aleçjo! diris la mastrino levi¸ante, hodiaû vi estas
ankoraû pli malprudenta ol ordinare & mi ne povas plu in-
terparoli kun vi; iru al la oficejo, kaj mi iros en la kuirejon!
Fratineto! Marinjo! en la kuirejon! fi donc! c est mauvais
genre! La edzino de literaturisto en la kuirejon! ÿia edzo eble
62
MARTA
eLIBRO
skribas pri la poezieco, kiu estas deviga por virino, kaj ÿi iras
en la kuirejon!
Tion dirante, li levi¸is kaj kun etenditaj brakoj rigardis la
forirantan virinon.
Fratino! li ekkriis ankoraû unu fojon, Mario! ha, ne
forlasu min!
Mario ne returni¸is kaj estis jam apud la pordo de la an-
taûçambro. Tiam la juna homo alsaltis al ÿi kaj kaptis ÿian
manon.
Çu vi koleras min, Marinjo? Çu vi efektive koleras min?
Nu, hontu! Çesu! Çu mi volis vin ofendi? Çu vi ne scias, ke mi
vin amas, kiel samgepatran, plej karan fratinon? Marinjo! Nu,
ekrigardu min! Kion do mi estas kulpa, ke mi estas juna? Mi
pliboni¸os, vi vidos, mi nur antaûe iom maljuni¸u! Dirante
çion çi tion, li kisadis la manojn de la juna virino, kaj lia fizio-
nomio prezentadis tian esprimon de interligitaj aû rapide sin
reciproke sekvantaj plendo, facilanimeco, mal¸ojo, senteme-
co, plaçemeco, ke, rigardante ¸in, oni povis ridi, aû foriri, le-
vante la ÿultrojn, sed koleri tiun granda¸an infanon oni ab-
solute ne povis. Tial ankaû Mario Rudzinska, batalante mo-
menton kontraû la karesoj kaj la pardonpetoj de la kuzo, finis
per rideto.
Kiom multe mi donus por tio, ke vi povu ÿan¸i¸i, Aleç-
jo &
Kiom multe mi donus por tio, ke mi povu ÿan¸i¸i, Ma-
rinjo! sed & la natura karaktero ne estas servanto, ¸i la lupon
en la arbaron & tiras &
Dirante la lastan vorton, li kuntiri¸is kiel infano, kiu ne-
kura¸e esprimas sian deziron, kaj la montran fingron li eten-
dis al la pordo de la kabineto.
63
MARTA
eLIBRO
Çu denove? diris Mario, metante sian manon sur la
anson de la pordo.
Jam eç unu vorton mi ne diros plu pri tiu nigrokula di-
ino, kiun, kiel mi vidas, vi simile al an¸elo gardanto ÿirmas
per flugiloj de pia prizorgado! ekkriis Aleçjo, kaptante de-
nove la manon de la kuzino; sed vi prezentos min al ÿi, fra-
tineto? Çu ne vere, vi prezentos?
Mi ne havas eç la plej malgrandan intencon, respon-
dis Mario.
Mia kara! mia çarma! mia sola! prezentu min al ÿi, kiam
ÿi eniros çi tien! Diru: jen estas mia frato, modelo de çiuj ecoj
kaj perfekteco, knabo bona &
Kaj samtempe granda sentaûgulo!
Kun la lastaj vortoj Mario eliris el la salono, Aleçjo staris
momenton apud la pordo, kvazaû ÿanceli¸ante, çu li devas
resti aû iri post la kuzino, poste li sin turnis sur la kalkano,
stari¸is antaû la spegulo, ¸ustigis la kravaton kaj frizon, ek-
murmuretis kanteton, çesis murmureti, sur la fingroj de la
piedoj aliris al la pordo de la kabineto kaj, iom forÿovinte la
pordokurtenon, almetis la orelon al la pordo. Malantaû la
pordo oni aûdis la voçon de la malgranda Jadvinjo:
L imparfait du subjonctif! mi forgesis, kiel oni devas skri-
bi la trian personon. De kia verbotempo, sinjorino, oni deve-
nigas l imparfait du subjonctif?
Respondo venis ne tuj. Oni aûdis transturnadon de la fo-
lietoj de libro. Videble la instruistino serçis en libro la respon-
don, kiun ÿi devis doni al sia instruatino.
Du passé défini de l indicatif, diris Marta post momen-
to.
Aleçjo rekti¸is, levis supren la okulojn kaj mallaûte ripetis:
64
MARTA
eLIBRO
De l in-di-ca-tif! kia an¸ela voçeto!
En la kabineto denove regis silento. La lernantino videble
estis okupita por skribado, kaj nur post kelka tempo ÿi lasis
sin denove aûdi:
Batau! mi ne scias, sinjorino, kiel oni skribas bateau. E-a-
u aû a-u?
Estis nenia respondo, la instruistino silentis.
Ho! diris Aleçjo al si mem, iel malfacile iras la afe-
ro çe mia diino! videble ÿi ne scias, kion respondi al la deman-
do de tiu malgranda sa¸ulaçino & aû eble ÿi revas & ha!
Sur la fingroj de la piedoj li foriris de la pordo kaj stari¸is
çe la fenestro; sed apenaû li ekrigardis tra la vitro sur la mul-
tehoman kaj multemovan straton, li ekkriis:
Kion mi vidas! fraûlino Malvino jam tiel frue estas en la
urbo. Mi kuras, flugas, rapidas!
Tion dirante, li efektive kuris al la pordo kaj, malferman-
te ¸in per forta puÿo, renkonti¸is okulo al okulo kun Mario,
kiu revenis en la salonon.
Pro Dio, diris la mastrino, retirante sin al la antaû-
çambro, kien do vi tiel flugas? Çu al la oficejo?
Mi vidis tra la fenestro fraûlinon Malvinon, respondis
la juna homo, rapide surmetante la palton, ÿi iris al la placo
de Krasinski, certe al la magazenoj, por fari açetojn. Mi devas
ja tie nepre esti kun ÿi &
Çu vi timas, ke fraûlino Malvino eble elspezos tro mul-
te da mono, se vi ÿin ne prizorgos? &
La mono estas nenio! sed peceton de sia koro ÿi povas
perdi en la vojo. ¯is revido, Marinjo & salutu de mi la nigro-
kulan diinon &
La lastajn vortojn li elparolis jam sur la ÿtuparo.
65
MARTA
eLIBRO
Pli-malpli unu horon poste Marta eniris en sian çambre- [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]